Facebook kiest voor haar eigen winst boven het mentale welzijn van haar gebruikers. We moeten weer de baas worden over ons eigen geluk. Die verandering komt niet zomaar.

Instagram maakt tienermeiden ongelukkiger

Facebook-klokkenluider Frances Haugen deed pijnlijke onthullingen over het bedrijf. De boodschap was duidelijk: Facebook verkiest keer op keer het belang van het bedrijf boven dat van haar gebruikers. Haugen verzamelde interne documenten van Facebook en lekte deze aan de Wall Street Journal, die deze onthulde in de vorm van 'the Facebook Files'. Deze documenten bevatten bevindingen die het  platform in een slecht daglicht zetten. Uit een door de Wall Street Journal onthuld onderzoekLees hier het artikel van the Wall Street Journal van het platform zelf blijkt dat haar platform Instagram een negatief effect heeft op het zelfbeeld van tieners: 32% van de tienermeisjes gaf aan dat wanneer ze zich slecht voelde over hun lichaam, Instagram dit gevoel erger maakte.

Facebook schrijft zelf dat "We make body image issues worse for one in three teen girls" en "Teens blame Instagram for increases in the rate of anxiety and depression". Dit komt onder andere door de filters die Instagram aanbiedt en de explore pagina, een pagina die op basis van algoritmes berichten laat zien "die jij misschien leuk vindt". Facebook is dus op de hoogte van het negatieve effect dat zij heeft op de mentale gezondheid van haar gebruikers, maar heeft hier uit eigen beweging niets mee gedaan.

Facebookadvertenties hebben invloed op onze mentale gezondheid en daar kunnen we niks aan veranderen

Ook een recent onderzoekLees hier het onderzoek van Panoptykon van onze collega's van het Poolse Panoptykon toont de macht die Facebook heeft over ons mentale welzijn. Uit dit onderzoek blijkt dat de algoritmes die Facebook gebruikt voor gepersonaliseerde advertenties een negatief effect kunnen hebben op de mentale gezondheid van Facebookgebruikers. In het onderzoek werd de feed van een jonge vrouw onderzocht. Omdat ze kortgeleden moeder was geworden en één van haar ouders aan kanker had verloren, was 'gezondheid' een gevoelig onderwerp voor haar. Één op de vijf advertenties die ze te zien kreeg hadden te maken met gezondheid, waaronder advertenties over terminaal zieke kinderen. Het telkens geconfronteerd worden door deze advertenties kon met haar achtergrond een negatief effect hebben op haar mentale gesteldheid.

Facebook profileerde haar zonder haar toestemming tot iemand met interesses als "oncology" en "genetic disorder". Op basis van zulke interesses kunnen adverteerders kiezen aan wie hun advertenties worden getoond. Facebook biedt tools aan waarmee je advertentievoorkeuren kan wijzigen, waaronder het beheren van advertentie-onderwerpen. De vrouw uit het onderzoek gaf bijvoorbeeld aan geen aan gezondheid gerelateerde advertenties meer te willen zien. Pas nadat ze zelf deze actie had ondernomen verminderde de verontrustende content. En zelfs dat liet Facebook niet toe:  na twee maanden waren de verontrustende advertenties weer terug op het vorige niveau. Advertenties op het platform kunnen ons dus ongelukkig maken, en daar hebben wij geen controle over.

Beleidsmakers zijn aan zet

Dat Facebook ervoor kan en mag kiezen om het belang van het bedrijf boven het mentale welzijn van zijn gebruikers te verkiezen is slecht. Omdat we zo afhankelijk zijn geworden van het platform krijgen wij niet de keuze om onze mentale gezondheid boven het belang van Facebook te verkiezen. Wij zetten ons in voor een online omgeving waarin die keuze wel weer bij ons ligt.

Volgens Haugen gaat Facebook niet veranderen, tenzij beleidsmakers actie ondernemen. Beleidsmakers moeten verzekeren dat burgers weer de baas worden over hun eigen welzijn. Burgers zouden daarbij niet afhankelijk moeten zijn van wat bedrijven als Facebook goed uitkomt. Wanneer we minder afhankelijk zijn van Facebook, zijn we ook minder afhankelijk van haar algoritmes die kostte wat het kost verontrustende content aan ons laten zien. Daarom moeten de marktdominantieLees hier waarom de algoritmes van Big Tech gevaarlijk zijn en hoe dat kan worden aangepakt! en het giftige bedrijfsmodel van grote online platformen worden aangepaktLees hier welke vier maatregelen de dominantie van grote platformen kunnen ondermijnen!. Dan krijgen mensen de vrijheid om te kiezen voor platformen die wél om onze mentale gezondheid geven.

De Digital Services Act en Digital Markets Act van de Europese Unie liggen nu bij het Europees Parlement: het perfecte moment om in te grijpen. Na verzoeken van Europarlementariërs die gesteund werden door digitale burgerrechtenorganisaties is klokkenluider Haugen uitgenodigd om in november gehoord te worden in het Europees Parlement.Lees het bericht over de uitnodiging van Haugen in het Europees Parlement! Dit vinden wij een goede ontwikkeling. De onthullingen van Haugen benadrukken nogmaals de noodzaak voor ingrijpende platformregulering. Wij roepen parlementsleden op om in deze wetten regels op te nemen die het geluk van internetters boven dat van grote online platformen te verkiezen.