De Nederlandse zedenrechercheurs worden nu al overvraagd. Slachtoffers van seksueel misbruik moeten veel te lang wachten op de behandeling van hun zaak. De plannen van de Europese Commissie maken dat alleen maar erger, door een overvloed aan soms onterechte meldingen te genereren.

Desastreus voorstel

In Brussel wordt gesproken over een wetsvoorstel dat online kindermisbruik tegen moet gaan. Het doel is nobel, maar het voorstel desastreus: het zet de vertrouwelijkheid van communicatieDoor encyptie in te perken wordt de vertrouwelijkheid op het internet opgeheven op het spel. Met de wet in de hand zou de overheid bedrijven kunnen dwingen mee te kijken met de chats van hun gebruikers, terwijl die eigenlijk juist beschermd zijn met end-to-end encryptie. Daarmee schaadt het iedereen, inclusief de kinderen en jongeren die het nou net juist wil beschermen.

Voor alle duidelijkheid: wij vinden seksueel misbruik van kinderen verschrikkelijk en een groot probleem. Dat maakt ook dat we het als maatschappij ons niet kunnen veroorloven om energie te stoppen in contraproductieve maatregelen. Het is gewoon onverantwoord om ons blind te staren op technologie. Daar poets je hooguit het imago van een paar politici mee op. En dat terwijl effectieve maatregelen zo moeilijk niet zijn.

Moeilijk te automatiseren

De Europese wetgever wil bijvoorbeeld bedrijven kunnen dwingen om grooming ("digitaal kinderlokken") te detecteren. Door de schaal waarop veel bedrijven opereren, zou dat zoveel mogelijk geautomatiseerd moeten gebeuren. En daar is veel mis mee. Het betekent namelijk dat die bedrijven, op last van de overheid, ongericht de communicatie van al hun gebruikers in de gaten moeten houden (een "algemene monitoringsverplichting" in juridisch jargon). Het betekent ook dat je end-to-end encryptie overboordHoe "client side device scanning" een einde maakt aan end-to-end encryptie gooit, want die staat zo'n verplichting in de weg. Maar, voor dit verhaal is belangrijker dat die bedrijven dat alleen kunnen automatiseren door kunstmatige intelligentie in te zetten. Dat soort technologie is notoir slecht in het goed begrijpen van context. Een seksueel getint gesprek tussen twee tieners is iets anders dan een volwassene die een kind tot seksuele handelingen probeert te overtuigen.

Slager keurt zijn eigen vlees

Als je die technologie al wilt inzetten, moet je dus rekening houden met een groot aantal onterechte meldingen. Elke onterechte melding kan leiden tot een valse beschuldigingDat dit geen theoretisch risico is, bewijst dit verhaal. Dat alleen is al ontzettend heftig en zo'n onterechte beschuldiging kan je bovendien vervelend lang blijven achtervolgen. Daarnaast betekent het een groot verlies van kostbare capaciteit, die ook had kunnen gaan naar maatregelen die wel effectief zijn. De Europese Commissie gelooft wel in deze technologie. Op basis waarvan? Nou, enkel en alleenDat blijkt uit documenten die, na een verzoek, door de Commissie openbaar werden gemaakt de cijfers van de makers van die technologie. Dat kan ook niet anders, want er bestaat voor zover wij weten ook gewoon geen onafhankelijk en wetenschappelijk verantwoord onderzoek naar de betrouwbaarheid van dit soort technologie.

Overigens weet de Europese Commissie zelf ook dat bij de detectie van grooming een hoop fouten te verwachten zijnDe Commissie noemde de foutmarge in antwoord op vragen van de Duitse regering. Ze rekent zelf op tien procent! Dus in zeker een op de tien gevallen is het onderzoek verloren capaciteit. Ze baseert zich daarbij zonder twijfel op de optimistische cijfers van de makers van die technologie. De Commissie wil zich ook niet op een ondergrens vastleggen, zoals een minimale betrouwbaarheid van 99,999%. Daarmee zou de wet niet langer "technologieneutraal" zijn is haar argument.

Nu al overbelast

En dat terwijl de politie nu al overbelast is. Nederlandse politie haalt al jaren niet de afgesproken termijnen voor het afhandelen van zaken. Als de politie pas na een jaar jouw zaak oppakt, is het moeilijk om nog goed na te gaan wat er echt is gebeurd. Wie nu aangifte doet kan zomaar twee of drie jaar wachten voordat de zaak bij de rechter ligtDe politie kreeg miljoenen voor de uitbreiding van haar capaciteit en kon toch niet opschalen. Als je al niet op voorhand ontmoedigd bent, want mede door de werkdruk bij de politie is de behandeling van slachtoffers onder de maat. Dat is al jaren een doorn in het oog van de Tweede Kamer. Maar de afgelopen jaren zijn er ondanks miljoeneninvesteringen niet meer zedenrechercheurs bijgekomen, blijkt uit onderzoek.

Specifiek voor grooming is dat capaciteitsvraagstuk niet anders. De politie noemde dat in een technische briefingKijk hier het debat terug (de politie komt na een half uur even aan het woord) in de Tweede Kamer "nu al een uitdaging". Het Europese voorstel zal voor alleen maar nog meer meldingen zorgen. En dan ook nog eens een hele grote berg onterechte meldingen. De politie heeft daar helemaal geen ruimte voor. De politie was tijdens de technische briefing daarover glas- en glashelder: "Wij kunnen dat niet aan."

Slachtoffers voorkomen en helpen

Kortom, als je kinderen en jongeren écht wilt beschermen, moeten we inzetten op effectieve maatregelen. Eén van die maatregelen is het vergroten van de capaciteit van de politie en het Openbaar Ministerie. Want nu is het slachtoffer vaak niet geholpen en gaat de dader ongestraft vrijuit. Ook moet er meer aandacht komen voor de begeleiding van slachtoffers. En zolang de realiteit is dat we slachtoffers niet goed kunnen helpen, hebben we helemaal niets aan meer meldingen. En tijd en energie verspillen aan onterechte meldingen maakt de puzzel alleen maar nog moeilijker. Daarom moet het voorstel van de Europese Commissie linea recta in de vuilnisbak.

Het is absoluut onverantwoord om ons blind te staren op technologie. Het probleem is te groot en te schokkend om tijd en energie te verspillen aan maatregelen die niet werken of zelfs het probleem alleen maar nog groter maken. De lat moet veel hoger, juist omdat iedereen het er over eens is dat kinderen en jongeren het uiterste van ons mogen vragen.