De vlag van de Europese Unie telt 12 sterren. Lotje Beek, onze beleidsadviseur Europa, kan je echter ook met recht een ster noemen! Speciaal ter gelegenheid van De Dag van Europa doet ze vandaag een deep dive in de regels die de allergrootste techbedrijven straks moeten volgen. Regels waar ook jij vrijwel zeker mee te maken krijgt.

Een bescheiden taartje

Lotje eet vandaag een bescheiden taartje om de uit de EU afkomstige nieuwe Big Tech-regels te vieren. In het bijzonder de regels die ervoor zorgen dat de 19 aller, allergrootste platformen zich vanaf komende zomer aan de aller, allerstrengste regels moeten houden. Want hoe groter het platform, hoe strenger de regels. Platformen met meer dan 45 miljoen maandelijkse gebruikers in de EU vallen hieronder. Grote kans dat ook jij één van die gebruikers bent. Reserveer jij je hotels via Booking.com? Zoek je de snelste route via Google Maps? Kijk je kattenfilmpjes op TikTok? Zijn jouw nieuwe schoenen van Zalando? Bingo! Ook jij profiteert van de nieuwe regels. Misschien wel handig dus om te weten wat die regels nou eigenlijk zijn en, belangrijker, wat die voor jou betekenen.

Moeten alleen de 19 grootste tech bedrijven zich aan de regels houden?

Lotje: De Europese Commissie heeft bepaald dat de grootste platformen zich moeten houden aan de strengste regels. De geselecteerde 'gelukkigen' ken je waarschijnlijk allemaal wel en zijn echte Big Tech. Het zijn Alibaba AliExpress, Amazon Store, Apple AppStore, Bing, Booking.com, Facebook, Google Play, Google Maps, Google Zoeken, Google Shopping, Instagram, LinkedIn, Pinterest, Snapchat, TikTok, Twitter, Wikipedia, YouTube, en Zalando. Andere, kleinere, platformen moeten zich ook aan een set nieuwe wetgeving houden. De allergrootste platformen hebben echter extra veel macht over onze online omgeving, en daar horen regels bij die juist op díe machtige positie toezien.

Wat zijn volgens jou de highlights uit deze nieuwe wetgeving?

Lotje: De nieuwe regels voor de techreuzen zijn onderdeel van de Digital Services Act (DSA). Onze vaste volgers zijn hier zeker al mee bekendLees hier nog eens 8 regels die jou straks beter gaan beschermen tegen platformen!. De wetgeving zet onder meer sterk in op het vergroten van transparantie binnen de platformen. Zo moeten ze onder andere rapporteren over de mensen die zich bezighouden met contentmoderatie en hoe die moderatie plaatsvindt. Ook moeten ze informatie over advertenties publiek toegankelijk maken. Zo kunnen we straks zien namens wie een advertentie wordt getoond, wie er voor heeft betaald en of deze advertentie specifiek aan bepaalde groepen wordt getoond. Wat verder echt nieuw is zijn risicobeoordelingen die de platformen moeten uitvoeren. Bijvoorbeeld door na te gaan of hun algoritmen tot voorzienbare negatieve effecten op ons publieke debat leiden. De risico's die uit deze risicobeoordelingen volgen, moeten de techreuzen dan vervolgens weer beperken.

Hoe ziet de Europese Commissie toe op het naleven van deze nieuwe regels?

Lotje: Platformen moeten jaarlijks een onafhankelijke controle ondergaan, waarin wordt nagegaan of er (goed genoeg) wordt voldaan aan de nieuwe platformwetten. En ook een mooie: het toezicht –dat uitgevoerd wordt door de Europese Commissie– op die techreuzen, dat moeten de bedrijven zelf betalen! Als Elon en Mark zich in Europa niet aan deze regels houden, hangen er hen gigantische boetes boven hun hoofd. En als we één ding hebben geleerd van het gedrag van deze platformen: alles voor het geld. Dus ze moeten zich wel aan de nieuwe regels houden. Zou je tenminste denken.

Wat gaan wij als gebruikers er eigenlijk van merken?

Lotje: Nou, die eerdergenoemde achtergronden bij getoonde advertenties, daar gaan we wel echt wat van merken. En mijn persoonlijke favoriet: de grote platformen en zoekmachines moeten in ieder geval één aanbevelingssysteem (zeg maar 'het algoritme') aanbieden dat niet is gebaseerd op profilering. Dat betekent dat jij als gebruiker meer keuzevrijheid krijgt in de content en volgorde waarin je die krijgt te zien.

Kan je vertellen wat Bits of Freedom precies doet in Brussel?

Lotje: Omdat een groot deel van de wetgeving die ziet op digitalisering afkomstig is uit de EU, zijn wij daar actief. We houden ons niet alleen bezig met platformwetten, maar bijvoorbeeld ook met een hopelijk baanbrekende wet over kunstmatige intelligentieLees hier nog eens wat onze positie daarop is! en wetgeving die seksueel misbruik van kinderen wil bestrijden en voorkomenLees hier meer over onze positie op dat wetsvoorstel. We lobbyen dus heel wat af in Brussel, en dat doen we niet alleen: samen met ledenorganisatie EDRi vormen we coalities met digitale burgerrechten organisaties over heel Europa! En als we niet in Brussel zijn, zijn we natuurlijk in Den Haag, want er wordt ook genoeg nationaal geregeld.

En welke rol spelen digitale burgerrechtenorganisaties bij de DSA?

Lotje: We hebben, samen met andere organisaties, harde lobby gevoerd bij de DSA, we wilden namelijk niet dat Big Tech zomaar kon weglopen met deze wet. En dat heeft geleid tot een wet die in veel opzichten beter is voor onze mensenrechten dan het eerste voorstel waar Brussel mee kwam. We vinden het belangrijk dat die wet niet alleen op papier baanbrekend gaat zijn, maar ook in de praktijk. Daarom komen we volgend jaar - bij invoering van de wet - met een campagne waarin we gebruikers van online platformen wijzen op hun nieuwe rechten.

En dan nog even dit...

Harde lobby bij de DSA. Campagne waarin we gebruikers wijzen op hun nieuwe rechten. Een wet die veel beter scoort op mensenrechten dan het oorspronkelijke voorstel. Dat zijn een paar van de dingen die Bits of Freedom doet en waar we jouw hulp echt heel hard bij nodig hebben. Financieel, zodat we kunnen blijven werken, maar ook zodat we kunnen laten zien dat we een grote achterban vertegenwoordigen. Sluit je daarom vandaag nog aan als vaste donateur!Word vaste donateur en sluit je vandaag nog aan bij Bits of Freedom!

Bits of Freedom zorgt  er voor  dat jouw rechten beter beschermd zijn, maar ook voorlichten en informeren over deze rechten doen we veel en vaak! Bijvoorbeeld in de vorm van onze tweewekelijkse podcast. In maart maakten we er één over de Digital Services ActLuister hier de Bits of Freedom podcast over de DSA., Lotje legt hierin alles nog eens uit. Ook beschikbaar via jouw favoriete podcastplatform trouwens. Zoek op Bits of Freedom Podcast.

Alles over online platformen in je inbox

Wil jij Lotje maximaal tien keer per jaar in je inbox? Ze vertelt je alles over de wondere wereld online platformen in haar eigen nieuwsbrief. Schrijf je nu in: