De minister van Justitie en Veiligheid wil een motie uit de Tweede Kamer mogelijk weigeren uit te voeren. Niet alleen slecht voor het vertrouwen in dit kabinet, maar ook een groot risico voor de vertrouwelijkheid van communicatie.

Helder verhaal, toch?

Op de christelijke partijen na was de Tweede Kamer vorig jaar unaniem: het kabinet moet de vertrouwelijkheid van communicatie beschermen. De Nederlandse regering werd daarom opgeroepen om geen Europese wetsvoorstellen te steunenMotie "over end-to-endencryptie in stand houden" waarmee encryptie wordt ingeperkt. Helder verhaal zou je zeggen, maar de minister van Justitie en Veiligheid koos voor een woordspelletjeKabinet speelt woordspelletje met Tweede Kamer. In reactie op de motie zei de minister: omdat client side device scanning gebeurt vóórdat end-to-end-encryptie wordt toegepast, maakt client side device scanning encryptie niet onmogelijk. Anders gezegd: "We vinden het briefgeheim heel belangrijk. We zullen de envelop met jouw brief nooit openen. Maar we komen wél bij jou thuis over je schouder meekijken als jij de brief schrijft."

Scherpe volksvertegenwoordiging

Maar ieder weldenkend mens begrijpt: daarmee ondermijn je de vertrouwelijkheid van communicatie alsnog. Zo ook de Tweede Kamer en die kwam met een nieuwe motieMotie over client side device scanning: het kabinet mag geen voorstellen steunen die client side device scanning mogelijk maken. De minister ontraadde deze motie omdat het de onderhandelingen in Brussel onmogelijk zou maken. En, vrij uitzonderlijk, minder dan 24 uur voorafgaandLees hier de brief van de minister over de motie aan de stemming stuurde ze nog een dramatische brandbrief naar het parlement. Die liet zich gelukkig niet afleiden en nam de motie alsnog aan.

Minister negeert Tweede Kamer

De minister lijkt er alsnog geen zin in te hebben. We weten dat de motie is besproken tijdens een ministerraadDe ministerraad sprak naar verluid 45 minuten lang over de motie. Dat is hoogst ongebruikelijk. En in de wandelgangen horen we dat de minister mogelijk weigert de motie uit te voeren. Een kabinet dat de wil van de volksvertegenwoordiging naast zich neerlegt, dat is uiterst problematisch. Maar het is ook nog eens heel gevaarlijk. Want door client side device scanning wel mogelijk te maken, wordt de vertrouwelijkheid van communicatie op het spel gezet.

Nederland heeft meer medestanders dan ze denkt

De minister claimt dat ze anders in Brussel "nagenoeg alleen komt te staan." Dat is misleidend omdat we uit gelekte documentenEen verslag van de Council's Law Enforcement Working Party over de onderhandelingen weten dat ook andere lidstaten kritisch zijn. Voor de Duitse regering "it is necessary among other things to state in the draft text that no technologies will be used which disrupt, weaken, circumvent or modify encryption." Italië zegt de huidige situatie, waarin encryptie niet ingeperkt wordt, te willen handhaven. Malta is bezorgd. En ook Polen, zelfs Polen, is inmiddels geland op een positie waarin zij wil dat encryptie, en daarmee ook de vertrouwelijkheid van communicatie, beschermd wordt.

Juridisch risico

Nederland zou ook de juristen van de CouncilIn feite zijn de juridische experts van alle drie wetgevende instanties in Europa uiterst kritisch negeren. Die experts zeggen dat platforms de communicatie van internetters alleen kunnen monitoren als zij de toepassing van encryptie beperken, een achterdeur inbouwen of client side device scanning inzetten. Dat zou betekenen: "de facto prohibiting, weakening or otherwise circumventing cybersecurity measures (in particular end-to-end encryption), to make such screening possible." De juristen vinden dat problematisch. De wetgever loopt daarmee het risico dat de Europese rechter over een paar jaar gehakt maakt van deze maatregel. Daar is niemand mee geholpen, en zeker niet de kinderen die men nou juist wil helpen.