De minister van Justitie en Veiligheid onderhandelt over een nieuwe Europese wet die online seksueel misbruik van kinderen moet tegengaan. Onderdeel van het controversiële voorstel is de mogelijkheid om platformen als WhatsApp en Signal te dwingen alle berichten van al hun gebruikers te monitoren. Wij waren te gast in het Europees Parlement en deelden daar onze zorgen.

Rondetafel

De rondetafel op 23 oktober 2023 werd georganiseerd door de European Data Protection Supervisor (EDPS). In onze bijdrage staan de aanbevelingen van expertsMijn collega Rejo deed onderzoek naar de aanbevelingen van experts op het gebied van de bescherming van kinderen tegen seksueel misbruik. centraal. Wat zeggen zij dat moet gebeuren, en komt het Europese voorstel aan die aanbevelingen tegemoet?

Spreektekst

Net als de Europese Commissie is Bits of Freedom geen expert op het gebied van kinderbescherming. In tegenstelling tot de Europese Commissie weten we wel hoe we naar hen moeten luisteren. Dus toen dit voorstel werd ingediend, was een van de eerste dingen die we deden een onderzoek naar de aanbevelingen die vooraanstaande Nederlandse deskundigen de afgelopen jaren hebben gedaan. We vonden vier overeenkomsten.

Ten eerste richten de meeste aanbevelingen zich op preventie. Zo pleit de Nederlandse rapporteur voor mensenhandel en seksueel geweld tegen kinderen voor het belang van seksuele voorlichting, inclusief een nadruk op de positieve aspecten van seksualiteit.

Ten tweede valt op dat vrijwel geen van de maatregelen technisch van aard is. Een aanbeveling van het Centrum Seksueel Geweld is bijvoorbeeld om de zorg voor slachtoffers en de coördinatie binnen het zorgsysteem te verbeteren. Hoewel het expertisecentrum niet specifiek aangeeft waarom dit probleem niet opgelost zal worden met technologie, hebben we in het voorstel van de Europese Commissie ook geen technische oplossingen gezien die dat wel doen.

De derde overeenkomst die we vonden is het belang van gefundeerde maatregelen. Het Nederlands Studiecentrum voor Criminaliteit en Rechtshandhaving en de Rapporteur voor mensenhandel wijzen beiden op het feit dat van de tientallen lesmethoden die in gebruik zijn, er slechts één bewezen effectief is. Het is gemakkelijk te zien welke winst hier te behalen is.

Tot slot benadrukken experts het belang van interventies met weinig of geen negatieve bijwerkingen. Neem bijvoorbeeld bewustwordingscampagnes over sexting. Het Nederlands Studiecentrum voor Criminaliteit en Rechtshandhaving wijst op onderzoek dat stelt dat jongeren in deze campagnes vaak worden aangeraden om helemaal niet te sexten, en dat dit kan leiden tot schaamte en meer terughoudendheid bij jongeren om hulp te zoeken. Niet makkelijk dus.

Samenvattend zeggen experts dus dat er behoefte is aan empirisch onderbouwde, niet-technologische, preventieve maatregelen zonder negatieve bijwerkingen. Wie het voorstel van de Europese Commissie leest komt tot de conclusie dat zij precies de tegenovergestelde benadering lijkt te hebben gekozen.