De Europese privacytoezichthouders hebben besloten dat online platformen hun gebruikers niet mogen dwingen om zich online te laten tracken om gebruik te kunnen maken van het platform. Dat betekent dat verdienmodellen van vele platformen op de schop moeten, waaronder Meta's pay-or-okay model. Wij spreken ons hier al tijden over uit en zijn ontzettend blij met deze uitspraak die onze privacy beter beschermt!

De beslissing

De beslissing houdt in dat platformen een optie moeten hebben voor gebruikers waar zij niet voor hoeven te betalen en slechts beperkt gevolgd worden. Momenteel betekent de gratis versie van de meeste platformen (zoals Instagram en Facebook) dat je  'akkoord' gaat met tracking over het hele internet, en dus op tracking gebaseerde advertenties, maar dat is door deze uitspraak dus verleden tijd. Advertenties mogen volgens de privacytoezichthouders dus niet gebaseerd zijn op het online gedrag van een gebruiker. Een alternatief zijn bijvoorbeeld contextuele advertenties: wanneer je een filmpje kijkt over koken krijg je een advertentie voor een kookboek.

Huidige verdienmodellen

De meeste grote online platformen hanteren een op tracking gebaseerd verdienmodel. Dat betekent dat ze ons overal op internet in de gaten houden, en op basis van die informatie advertenties tonen waarvan de adverteerder en het algoritme hebben bedacht dat het waarschijnlijk is dat we er op zullen klikken. Meta hanteert het pay-or-okay model: óf je betaalt voor het gebruik van Instagram en Facebook, óf je wordt overal in de gaten gehouden en ziet op tracking gebaseerde advertentie. Volgens de privacytoezichthouders is dat geen eerlijke keuze. Daarmee worden gebruikers gedwongen om met hun persoonsgegevens te 'betalen'. Dat is niet in lijn met de Algemene verordening gegevensbescherming. In die wet staat dat een platform een wettelijke grondslag moet hebben voor het verzamelen en gebruiken van persoonsgegevens. Als die wettelijke grondslag berust op toestemming, moet deze vrijelijk zijn gegeven. Dat is niet het geval bij het pay-or-okay model.

Ons werk

Wij winden hier ons al tijden over op. We pleitten al tijden voor systeemverandering op dominante online platformenLees hier ons paper 'fix the system, not the symptoms'. Toen Meta met het pay-or-okay model kwam, bepleitten we in NRCLees hier onze opinie in NRC dat een betaald account geen oplossing is voor Meta's privacy probleem. En recenter namen we een podcast op over onze positie over pay-or-okayLuister hier onze podcast over pay-or-okay!. We ondertekenden ook een aantal brievenLees hier een van de brieven die we ondertekenden vanuit civil society die zich uitspraken tegen Meta's verdienmodel. We zijn heel blij dat ons standpunt is overgenomen door de privacytoezichthouders!