Steeds meer organisaties publiceren statements over hun positie ten aanzien van AI. Daar ontstaat online nogal wat ophef over, met name wanneer het gaat over kunst en literatuur.

Een jaar of vijftien geleden deed mijn moeder voor het eerst mee met NaNoWriMo, de jaarlijkse National Novel Writing Month waarbij mensen in een maand tijd proberen een roman te schrijven. Ik ging mee naar de kick-off en bracht een nacht door op de houten vloer van een boekenwinkel. Tot een roman heeft het voor mij niet geleid.

Ik moest aan die harde houten vloer denken omdat NaNoWriMo afgelopen maand weer op mijn radar kwam. De organisatie publiceerde namelijk een kort statement op hun website over hun positie ten aanzien van AI. En daar was nogal wat ophef over. NaNoWriMo schreef niet tegen het gebruik van AI te zijn. Sterker nog, ze schreven dat het veroordelen van schrijvers die AI gebruiken een vorm van validisme en klassendiscriminatie is.

Een ingewikkeld gesprek, zoals vaker op het internet, volgde. Want er zijn veel soorten schrijvers en veel soorten AI. Met iets als ProWritingAid of Deeple Write kun je grammatica- en spelfouten opsporen. Maar je kunt ook je tekst laten scannen op 'leesbaarheid'. Je krijgt dan de zinnen terug waarvan ze misschien minder leesbaar zijn. Daarnaast zijn er natuurlijk veel vertaaltools en met zoiets als ChatGPT kun je zelfs hele stukken 'originele' tekst genereren. Veel schrijvers zijn geen fan, want ze krijgen er minder opdrachten door of krijgen voor die opdrachten minder betaald. Weer andere schrijvers hekelen het feit dat de AI is getraind op hun werk zonder dat ze daarvoor geld hebben ontvangen. De romantici onder ons - zowel schrijvers als lezers - zouden claimen dat kunst of literatuur een menselijke inspanning is. ChatGPT kan tekst produceren, maar poëzie zal het nooit worden.

Maar er zijn ook diegenen, die zeggen dat het gebruik van ChatGPT de creativiteit simpelweg verlegt, namelijk van de output naar de input. Over de hele wereld worden zogenaamde prompt battles georganiseerd, waarbij mensen strijden om wie de beste instructies kan geven aan AI. In Nederland werd bijvoorbeeld voor de zomer nog zo'n prompt battle georganiseerd door het kunstinstituut The Hmm en fotografiemuseum Foam. En nu is er NaNoWriMo, die AI voorstelt als een soort great equalizer: dankzij AI heeft iedereen de mogelijkheid een book-length tekst te produceren, in een taal naar keuze.

We zijn benieuwd wat jullie ervan vinden, en welke argumenten jullie meer en minder overtuigend vinden. NaNoWriMo heeft voor mij dan weliswaar niet tot een boek geleid; van mijn moeder is wél net het eerste boek uitgekomen. Toen ik haar vroeg naar haar gebruik van AI, zei ze: "That would take all the fun away." Maar ze had ook een pragmatische reden het niet te doen: tegenwoordig vragen sommige publicaties schrijvers een contract te ondertekenen waarin staat dat ze geen gebruik hebben gemaakt van AI-tools. Over vijf jaar nog maar een keer vragen.

Meld je aan voor onze nieuwsbrief

Dit artikel verscheen eerder als voorwoord van onze tweewekelijkse nieuwsbrief. Voortaan deze nieuwsbrief meteen in je inbox ontvangen? Schrijf je in via: