Op 11 december informeerden we leden van de Tweede Kamer tijdens een rondetafel over misleidende influencers. Een belangrijk onderwerp, omdat influencers ontzettend veel impact kunnen hebben op hun volgers. Dat wordt gevaarlijk wanneer ze misleidende boodschappen gaan verspreiden.

We maakten van deze gelegenheid gebruik om belangrijke aandachtspunten te delen rondom influencers. Ons voornaamste punt is dat Nederland en de Europese Unie moeten inzetten op regulering van sociale media mechanismen die misleidende berichten belonen. In onze position paper, die we voorafgaand aan de rondetafel schreven, lichten we dat nader toe.

In de Tweede Kamer ging Lotje onder meer in op het volgende:

"Influencers hebben net als alle gewone mensen gewoon recht op vrijheid van meningsuiting, dus je kunt ze niet zomaar censureren, en dat lijkt me verstandig. Toch kan organische, niet-commerciële content veel impact hebben. Volgers zien influencers als een soort vrienden of voorbeelden en vertrouwen hun oordeel. Daarom zetten merken natuurlijk ook in op influencer marketing. Dat zie je bijvoorbeeld terug in TikTok-rijen. Als een vriend een film tipt, wil je er misschien wel heen, hetzelfde geldt voor influencers. Zeker wanneer de influencer níét betaald wordt door een bioscoop om die film te tippen, want dan voelt de boodschap oprechter.

Een verschil tussen influencers en vrienden is dat influencers héél veel 'vrienden' hebben, soms wel miljoenen en voor het verspreiden van hun mening afhankelijk zijn van sociale media. Dat wordt gevaarlijk wanneer influencers misleidende boodschappen gaan verspreiden.Volgens ons stimuleert de manier waarop social media is ingericht het verspreiden van misleidende boodschappen door influencers.

Algoritmen die bepalen wat je te zien krijgt op een app, aanbevelingsalgoritmen, zijn vaak gebaseerd op interactie en het het verhogen van 'time spent' op een app. Daardoor presteren heftige berichten vaak 'beter' op de apps. Om die reden gebruiken influencers bijvoorbeeld 'clickbait'.

Op sociale media zijn berichten vaak platgeslagen, omdat je je positie moet delen in een bepaald format: een bepaald aantal tekens, een bericht dat maar kort blijft staan of een plaatje van een bepaalde maat. Daardoor mist vaak de nuance in berichten, en blijft alleen het heftige of misleidende over.

De oplossing voor de schadelijke impact van misleidende influencers ligt volgens Bits of Freedom dan ook in het aanpakken van de oorzaak: de mechanismen achter de viraliteit van misleidende content: de designs die platformen hebben waardoor misleidende content makkelijk viraal gaat. Dit vraagt om strengere regulering van sociale mediaplatformen. Het verbieden van algoritmen die sensatie belonen, zou een belangrijke eerste stap zijn. Daarnaast moeten we gebruikers beschermen tegen verslavende en misleidende ontwerpen van deze platformen. Een goede plek daarvoor, zou de Digital Fairness Act van de Europese Unie kunnen zijn, waar Nederland een voortrekkersrol in zou kunnen nemen."