Samen met onze collega's bij EDRi, Convocation Design + Research en Gesellschaft für Freiheitsrechte hebben we vandaag een klacht ingediend bij de Ierse toezichthouder, Comisiún na Meán, over een mogelijke inbreuk op de Digital Services Act (Europese platformregulering). We vermoeden dat het ontwerp van Meta, waarbij de op profilering gebaseerde contentfeed altijd de standaard is, in strijd is met de wet.

Een feed die niet op profilering is gebaseerd

Veel grote platformen werken met een feed, waarop content in een bepaalde volgorde wordt getoond. Een zogenaamd aanbevelingsalgoritme bepaalt welke gebruiker welke content te zien krijgt als diegene een app opent. De Digital Services Act (DSA) vereist dat zeer grote online platformen, waaronder Meta's Facebook en Instagram, ten minste één feed aanbieden die niet is gebaseerd op profilering. Dat is op zich een hele fijne regel, want daardoor zouden mensen dus een keuze hebben om te kiezen voor een feed die niet gericht is op hen zo lang mogelijk op het platform houden. En alhoewel alternatieve feeds, zoals een chronologische feed, beschikbaar zijn op de platformen van Meta, kunnen ze momenteel niet als standaard worden ingesteld. Dat komt er in de praktijk op neer dat mensen deze alternatieve feed, die ook nog eens best moeilijk te vinden is, constant opnieuw moeten selecteren.

Dat is problematisch. Gebruikers kunnen zich daardoor namelijk onvoldoende beschermen tegen de sensatiebeluste en giftige algoritmen van Meta. Via deze algoritmen kan Meta bepalen wat gebruikers wel en niet te zien krijgen, wat ervoor zorgt dat Meta het publieke en politieke debat over de hele wereld kan manipuleren.

De klacht

Wij zijn ervan overtuigd dat Meta gebruikers misleidt met dergelijke ontwerptrucs, omdat de op profilering gebaseerde feed effectiever de aandacht van gebruikers trekt en hun tijd op het platform verlengt. Meer tijd op het platform betekent meer getoonde advertenties, wat de inkomsten van Meta direct verhoogt. Het bedrijf heeft daarom een duidelijke financiële prikkel om gebruikers op de feed met profilering te houden. Kortom: de ontwerptrucs die Meta inzet sturen gebruikers in de richting van een op profilering gebaseerde feed, wat zowel schadelijk is voor de privacy als voor keuzevrijheid.

Op naar een standaard feed

We dienen de klacht, samen met onze partners, vandaag in. De Ierse toezichthouder moet er dan mee aan de slag. In de klacht zelf doen we een aantal aanbevelingen. Zo willen we bijvoorbeeld dat de niet op profilering gebaseerde feed (in het geval van Instagram en Facebook de chronologische feed) kan worden ingesteld als standaard. We zijn ervan overtuigd dat daarmee het doel van de wet beter wordt nagestreefd. We houden jullie natuurlijk op de hoogte!