De Nederlandse regering kan de noodzakelijkheid van de Wet bewaarplicht niet aantonen, zo valt af te leiden uit een vandaag gelekte evaluatie van het WODC. Op grond van deze wet worden gegevens over het telefoon- en internetgebruik van alle Nederlanders tot een jaar lang bewaard. Dit rapport bevestigt de conclusie van rechters in andere landen. Het Nederlandse parlement zal met dit rapport kritisch kunnen onderzoeken of deze omstreden wet niet moet worden afgeschaft. Het gelekte rapport, dat overigens ruim anderhalf jaar te laat is uitgebracht, is nog niet naar de Tweede Kamer gestuurd.

Het onderzoekscentrum stelt in een honderden pagina’s tellend rapport vast dat het onmogelijk is om de effecten, en daarmee ook de noodzakelijkheid, van de Wet bewaarplicht vast te stellen. Het rapport gaat daarom vooral in op de opslag en het gebruik van de gegevens door de opsporingsdiensten. Daar concluderen de onderzoekers dat providers het recht van burgers op inzage in de eigen gegevens niet goed naleven. Ook stellen zij vraagtekens bij het voornemen van de regering om de notificatieplicht van het Openbaar Ministerie in te perken.

Het WODC constateert dat met de technologische ontwikkelingen de inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van de burger enorm is geworden. Van burgers worden veel gegevens opgeslagen die niet worden gebruikt, een onwenselijke situatie zeggen de onderzoekers. Bij uitbreiding van de bewaarplicht, iets dat in Europa wel eens wordt geopperd, stellen zij kritische vraagtekens. Het risico op misbruik van de bewaarde gegevens is veel te groot en bovendien veroorzaken meer gegevens ook veel meer ruis.

Rejo Zenger van Bits of Freedom: “De Nederlandse regering moet zich nu in Brussel hardmaken voor het afschaffen van de Europese richtlijn die aan het grootschalig bewaren van het communicatiegedrag van alle burgers ten grondslag ligt. Tot die afschaffing een feit is, zal het kabinet alles wat er mis is met de bewaarplicht moeten verhelpen. Dat betekent dat het wetsvoorstel om de notificatieplicht te beperken moet worden ingetrokken. Ook moeten burgers die vragen om inzage in hun eigen gegevens een echt antwoord krijgen en moet het ontoereikende toezicht worden opgelost.

Zoals opgemerkt is deze evaluatie een wettelijke verplichting – één die de Nederlandse regering pas anderhalf jaar na de deadline nakomt. Ook de Europese Commissie kon in eerdere evaluaties de noodzakelijkheid van de grootschalige opslag van communicatiegedrag van burgers niet aantonen.