Op grond van de Europese regels op grond waarvan jouw communicatiegedrag langdurig bewaard moeten worden (je weet wel, die richtlijn die vorige week ongeldig is verklaard), moet Nederland de Europese Commissie elk jaar statistieken aanleveren over het gebruik van de gegevens. Maar Nederland negeert die verplichting. En als ze al gedwongen wordt die gegevens aan te leveren, dan kan ze het niet.

In die regels staat dat alle lidstaten jaarlijks bepaalde cijfers over de bewaarde gegevens aan de Europese Commissie moeten sturen. Eind 2010 vroeg ik het ministerie van Veiligheid en Justitie eens om de cijfers die zij aan de Europese Commissie had gestuurd openbaar te maken.

Het antwoord was ontluisterend. Het ministerie had onder meer 24 uitspraken van rechters waarin het woord “verkeersgegevens” voorkwam meegestuurd. Ze vergat er bij te vertellen dat een groot aantal van die zaken speelden toen de bewaarplicht nog niet van kracht was, in minstens een zaak de rechter het gebruik van de verkeersgegevens weigerde en een meerdere uitspraken over één en dezelfde zaak gaan. Geen onderbouwing van de effectiviteit van de bewaarplicht dus.

Vorig jaar vroeg Bits of Freedom het ministerie opnieuw. Nu we een paar jaar verder zijn zou het toch wel mogelijk moeten zijn om die statistieken aan te leveren zou je denken. Het ministerie maakte een brief met een geïrriteerd verzoek om cijfers van de Europese Commissie openbaar:

However, some stakeholders and in particular the telecommunications industry and data protection authorities continue to question the need for obligatory retention of such data.

Het antwoord van onze regering?

Voor wat betreft de eerste vraag verwijs ik graag naar de informatie die Nederland op 2 september 2010 heeft aangeleverd […]

Uw tweede vraag betreft het opvragen van historische gegevens ten behoeve van de opsporing en vervolging van strafbare feiten. […] Op dit moment kan ik om de volgende redenen niet aan dat verzoek voldoen. […] Er wordt echter geen management informatie bijgehouden van de verzoeken aan de aanbieders en de antwoorden die daarop volgen […]. Per dag worden er bovendien honderden verzoeken gedaan, wat het – mede gezien de beperkte capaciteit – praktisch onuitvoerbaar maakt om uw vragen op een andere wijze binnen de gestelde termijn te beantwoorden. […]

Wrong, on so many levels. Het was toch al lang duidelijk dat de eerder verstrekte informatie absoluut waardeloos was? Waarom daar dan nog een keer naar verwijzen? Waarom wordt er eigenlijk geen “managementinformatie” bijgehouden als we die informatie jaarlijks aan moeten leveren? En waarom moet de Europese Commissie er om vragen als we er wettelijk toe verplicht zijn? En waarom is er wél capaciteit om elke dag weer honderden keren in het communicatiegedrag van burgers te neuzen, maar is er niet de capaciteit om bij te houden hoe zinvol dat eigenlijk is? Of, desnoods, waarom niet een maandje lang bijhouden, zoals de Europese Commissie voorstelt?

Het onderzoekscentrum van het ministerie kon de effectiviteit van de bewaarplicht ook niet aantonen. Sowieso leverde de minister die (wettelijk verplichte!) evaluatie meer dan anderhalf jaar te laat op en gebeurde de publicatie ervan ook alleen per ongeluk. Nu blijkt het ministerie ook al jarenlang de weinige verplichtingen uit de Europese regels te negeren. Dus, nog één keer: afschaffen die Wet bewaarplicht telecommunicatiegegevens.