Wat een humanitair vrijheidsproject is het toch, dat Facebook. Facebook lanceert internet.org, een app waarmee gebruikers in ontwikkelingslanden altijd toegang hebben tot onder andere Facebook, google search, een weer-app, en de Facebook messenger dienst. Ook Google is al langer bezig met ballonnen en satellieten en andere ideeën om via internettoegang deze nieuwe markt aan te boren. De media gaan vooral in deze spin mee en vergeten twee dingen: het gaat bedrijven als Facebook en Google vooral om zichzelf, en gratis bestaat niet.

“By providing free basic services via the app, we hope to bring more people online and help them discover valuable services they might not have otherwise.” staat op de internet.org site. “Iedereen verdient het om verbonden te zijn”, aldus Zuckerberg. Het doet denken aan de nieuwe komedie serie van Mike Judge, ‘Silicon Valley’, een hilarische persiflage van het leven van tech start ups, waar elke app ontwikkelaar zijn werk presentatie afsluit met: “en op die manier, maken we de wereld een betere plek.”

In de berichtgeving valt op dat de media balans vooral uit slaat naar de door Facebook gespinde boodschap: Elsevier zegt “Facebook wil internet voor de wereldbevolking.” Of nu.nl: “Het Internet.org-project wil voor iedereen betaalbare internetverbindingen beschikbaar maken. [..] Door toegang tot internet in ontwikkelingslanden te vergroten is het volgens Internet.org mogelijk dat de productiviteit met 25% toeneemt, er meer dan 140 miljoen nieuwe banen worden gecreëerd en dat er zo’n 160 miljoen mensen uit de armoede worden geholpen.” Daar stopt het niet: “Zuckerberg wil internet naar ontwikkelingslanden brengen”, “Facebook investeert in internettoegang ontwikkelingslanden.” Ook in Belgie: “Facebook lanceert gratis internet in Zambia.”

Nee. Nee. Nee.

Facebook is een digitaal winkelcentrum en Facebook wil Facebook naar ontwikkelingslanden brengen. Internet is een mooi bijproduct. Netneutraliteit is nog niet bij de wet vastgelegd in die landen en dit idee van Facebook gaat lijnrecht in tegen netneutraliteit. Onder de Nederlandse wet zou dit absoluut niet mogen. Die Nederlandse wet is er niet voor niets, want dit voorgestelde beleid door Facebook heeft nadelige consequenties voor democratie, vrijheid van informatie, privacy en innovatie.

In ontwikkelingslanden is het extra pijnlijk, omdat de nog in ontwikkeling zijnde internetmarkt nu helemáál wordt platgeslagen door een internetgigant. Maar ook omdat het ontbreken van net neutraliteit leidt tot centralisatie van de markt, wat het voor staatssurveillance extra makkelijk maakt: er is nog maar één loket om bij aan te kloppen.

Daarnaast bestaat gratis in de context van Facebook niet, hoewel het woord veel valt. Deze markt biedt uitstekende kansen voor profilering en marketing. En verkoop, als die Facebook knop er komt. Dat wordt helaas te weinig genoemd en dat is jammer.

Ook in de context van de ‘right to be forgotten‘ zaak buitelen diverse media over elkaar zonder kritisch te kijken naar wat er echt gebeurt. EDRi heeft in een drietal posts (één, twee, drie!) al laten zien hoe vaak dat mis gaat. Als techgiganten de retoriek van goede bedoelingen gebruiken moeten wij (ook de media, en politici) kritisch blijven kijken naar wat de achterliggende motieven zijn en niet klakkeloos het persbericht overnemen. Internet toegang in ontwikkelingslanden is een ontzettend goed en broodnodig idee, maar dan moet die toegang ook echt vrij zijn.