Maandag 8 september deed Bits of Freedom mee met de Copyright 4 Innovation-bijeenkomst van Kennisland en Copyright 4 Creativity. Er was een aantal partijen aanwezig met een interessante visie op het huidige debat. Uiteindelijk bleef echter nog steeds de belangrijkste vraag staan: hoe kunnen we nou een echte modernisering van het auteursrecht bereiken?

Het is goed dat de bijeenkomst was georganiseerd. In de huidige tijd lijkt het in beleidsbijeenkomsten over auteursrecht vooral te gaan over hoe we meer bescherming en meer handhaving voor rechthebbenden kunnen bereiken. Tekenend was vooral dat op dezelfde dag een proefballonnetje werd opgelaten door de NVPI om eindgebruikers die downloaden uit illegale bron voortaan “brieven” te sturen om ze te “informeren” over legale alternatieven. Dat schendt de privacy van gebruikers en is schadelijk omdat het  tot strenge straffen kan leiden, zoals bijvoorbeeld in Frankrijk gebeurde. Bovendien werkt het onvoldoende.

In Europa en Nederland gaat de discussie dus nog steeds vooral over handhaving en verboden. Deze bijeenkomst was gelukkig een uitzondering daarop. Vanuit diverse perspectieven werd niet alleen duidelijk dat modernisering nodig is, maar werden ook kleine aanknopingspunten geboden voor hoe dat zou kunnen. Zo werd er gesproken over meer positieve uitzonderingen voor eindgebruikers en over hoe businessmodellen langzaam veranderen. Nieuwe ondernemingen als 22tracks en Tom Kabinet lieten zien hoe zij probeerden te vernieuwen binnen de kaders van de wet.

Er was ook veel frustratie. Zo was er dr. O’Dell, die vertelde hoe hij namens de Ierse Copyright Review Committee aanbevelingen had gedaan aan zijn regering. Je raadt ongetwijfeld welke aanbevelingen wél werden overgenomen… Ook Kennisland droeg bij aan de frustratie door aan te geven dat eigenlijk in de laatste jaren bijna niets is veranderd, terwijl vooral gebruikers en tussenpersonen aangeven wel veel te voelen voor een aanpassing van het auteursrecht.

Iedereen was het helaas eens over hoe moeilijk die verandering zou zijn. Grote, sterke nationale belangen, grote industrieën, internationale verdragen en stugge wetgevingsprocessen die elkaar in een houtgreep houden, zorgen dat de roep om verandering voorlopig moeilijk blijft. In ons verhaal probeerden wij vooral duidelijk te maken dat verandering nodig is, maar ook binnen welke kaders dat zou moeten gebeuren en welke stappen daarbij horen.

Sinds het internet de bestaande businessmodellen volgens rechthebbenden op zijn kop zette, zijn er heel veel voorstellen aangenomen om auteursrechtbescherming te vergroten. Tot dusver is er maar één voorbeeld waarbij gebruikers meer rechten kregen: het Marrakesh-verdrag voor blinden. Die mogen nu kopiëren zodat ze boeken bijvoorbeeld in braille kunnen krijgen of in luistervariant.

Dat is het enige tot dusver. Wij zeggen: kap met handhaving tegen eindgebruikers – het werkt niet, is slecht voor innovatie en grondrechten en past niet bij deze tijd. Wij zeggen ook: zorg dat je gebruiksrechten juist doet toenemen. Dan moeten we daarna praten over hoe we wel de markt reguleren. We moeten het auteursrecht niet afschaffen, maar wel een andere vorm geven.