Gistermiddag debatteerde de Tweede Kamer met minister Plasterk over de invoering van een massale communicatietap. De Tweede Kamer wilde antwoord op een belangrijke vraag: Is het nou wel of niet massaal opvangen van data?

Tijdens het debat bleek dat alle aanwezige partijen akkoord gaan met het verruimen van de bevoegdheden van de geheime diensten, maar niet als dat betekent dat ongericht de kabel mag worden onderschept. Daarnaast moeten er zware waarborgen in de wet worden opgenomen.

Minister Plasterk herhaalde keer op keer dat er er sprake zou zijn van een gericht onderzoek op de kabel. Er is immers een doelgerichte last nodig van de minister. Dat wil zeggen dat de minister voor een specifiek omlijnd doel toestemming moet geven voor de massale onderschepping van data. Dat is een mooi woordspelletje.

Doelgericht
Je kunt namelijk wel zeggen dat je heel doelgericht bulkdata gaat onderscheppen, maar ”doelgericht” zegt niets over de hoeveelheid informatie en de gerichtheid van de interceptie zelf. Om een voorbeeld te geven: het is heel doelgericht om te zoeken naar ”jihad”, maar als je heel Nederland daarop tapt om op dat woord te zoeken, is het nog steeds ongericht.

Bovendien gaat het volgens Plasterk specifiek om het zoeken naar onbekende dreigingen, waaronder dus ook personen die nu nog niet in het vizier van de geheime dienst zijn. Er zal dus in het proces van ”bulk-interceptie” naar ”gericht zoeken” altijd van erg ruim naar minder ruim gegaan worden. De minister zegt zelf in zijn brief al: “Hoe verder in het proces wordt gekomen zal het doel steeds concreter dienen te worden geformuleerd.” Dat laat dus veel ruimte voor een brede interceptie van informatie.

Dan kun je wel vervolgens in die grote zak met informatie gerichter gaan zoeken, zoals ook wordt voorgesteld, maar dat neemt niet weg dat daarvoor een sleepnet is uitgeworpen van de H.M.S. Plasterk. En of je vervolgens een speer in die gevangen vissen steekt of niet; dat net is al binnengehaald.

Toekomstig debat
Het lijkt erop dat de discussie in het parlement over twee dingen zal gaan. Een: Is de bevoegdheid gericht of ongericht? En twee: Hoe zwaar zullen de waarborgen zijn?

Nut en noodzaak
Wij missen nog steeds het antwoord op twee cruciale vragen: Waarom is de bevoegdheid noodzakelijk? En, als deze bevoegdheid zo gericht is, wat is dan het verschil met de al bestaande mogelijkheden om gericht communicatie op de kabel af te tappen? Plasterk en Hennis gaven hier een even kort als nietszeggend antwoord op. Plasterk vindt de bevoegdheid cruciaal voor de AIVD, Hennis gooit het op de verslechterde informatiepositie van de dienst.

Vrij vertaald betekent dat dus: het is nodig, want het is nodig. Er is niet duidelijk waarom de bevoegdheid dan cruciaal is, of waarom de informatiepositie zo verslechterd is en of er geen andere, minder zware, bevoegdheden zijn die hetzelfde kunnen bereiken. Wij vinden dat er duidelijk moet komen op deze vragen.

Als de voorbereidingen volgens planning verlopen dan zal in april een internetconsultatie gaan volgen. Wij gaan daar natuurlijk op reageren en we houden je op de hoogte, zodat je weet wat er speelt en je je mening kunt geven tijdens de consultatie.