Later deze ochtend volgt de uitspraak in het kort geding tussen de providers en de Nederlandse Staat: moet de handhaving van de bewaarplicht per direct worden gestaakt? Wat de uitspraak ook gaat zijn: de bewaarplicht kent eigenlijk alleen kritiek.

Een kleine bloemlezing van de kritiek door de jaren heen:

Februari 2015 Het CBP constateert dat het in 4,5 jaar tijd kennelijk niet mogelijk is gebleken een systematische onderbouwing te leveren van de noodzaak van deze bewaarplicht. Het CBP stelt bovendien dat de minister in zijn conceptwetsvoorstel bovendien voorbijgaat aan de vraag of er geen andere, minder ingrijpende middelen mogelijk zijn om hetzelfde doel te bereiken.

Juli 2014 Het adviesorgaan van de regering, de Raad van State, concludeert dat de Nederlandse Wet bewaarplicht in strijd is met het Handvest voor de Grondrechten van de Europese Unie, een mensenrechtenverdrag. De regering onderschrijft dat standpunt (maar verbindt er geen directe conclusies aan).

Juli 2014 In Roemenië verklaart de hoogste rechter de bewaarplicht ongrondwettig. Dat is niet de eerste keer, want in 2009 gebeurde dat ook al met een eerdere versie van die wet.

Juni 2014 De hoogste rechter in Oostenrijk verklaart de Oostenrijkse implementatie ongeldig, omdat de bewaarplicht in het land niet proportioneel en in strijd met het grondwet zou zijn. Providers hebben snel daarna alle bewaarde gegevens verwijderd.

Mei 2014 Het Agentschap Telecom, de handhaver van de Wet bewaarplicht, publiceert een rapport waaruit blijkt dat een groot deel van de onderzochte aanbieders de bewaarde gegevens op het eind van de bewaartermijn niet verwijderen. Sommige aanbieders gebruiken de gegevens voor doeleinden die wettelijk niet toegestaan zijn.

April 2014 Het Sloveense Constitutioneel Hof zorgt ervoor dat de bewaarplicht in dat land niet langer wordt uitgevoerd. Dat gebeurde nadat de wet aan de rechters werd voorgelegd door onder meer dertig parlementsleden.

April 2014 Het Hof van Justitie van de Europese Unie vernietigt in een baanbrekende uitspraak de Europese richtlijn die ten grondslag ligt aan onze eigen implementatie. Veel van de kritiekpunten van de Europese rechters zijn ook van toepassing op de Wet bewaarplicht telecommunicatiegegevens.

Februari 2014 Onderzoekers van het WODC uiten stevige kritiek op de Wet bewaarplicht. De onderzoekers kunnen de noodzakelijkheid van de wet niet aantonen. Tegelijkertijd stellen zijn vast dat met de technologische ontwikkelingen de inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van de burger enorm is geworden. Van burgers worden veel gegevens opgeslagen die niet worden gebruikt, een onwenselijke situatie.

Maart 2011 De constitutioneel hof van Tjechische Republiek achtte de implementatie van de Europese richtlijn in strijd met de grondwet. De nieuwe implementatie is nog niet voor de rechter gebracht.

Juni 2011 De European Data Protection Supervisor (EDPS) concludeert in een rapport dat de richtlijn die ten grondslag ligt aan onze bewaarplicht niet voldoet aan alle vereisten voor een inbreuk op de grondrechten van burgers. De voornaamste reden: de noodzakelijkheid is niet aangetoond.

Februari 2011 Ook het Cypriotische Constitutionele Hof verklaart de nationale wet bewaarplicht ongrondwettig.

2010 Het Constitutioneel Hof van Duitsland verklaarde de Duitse implementatie van de bewaarplicht in strijd met de Grondwet. Sindsdien heeft Duitsland geen bewaarplicht meer. Het is ook onwaarschijnlijk dat die er nog komt.

Oktober 2009 In Roemenië oordeelt de hoogste rechter dat de Roemeense bewaarplicht in strijd is met de grondwet. Het Hof vindt dat de bewaarplicht de essentie van het privacyrecht uitholt en daarmee onoverkomelijk in strijd is met dit fundamentele grondrecht.

Juli 2009 Axel Arnbak stelt in zijn prijswinnende scriptie vast dat “de wetgever zich te weinig rekenschap heeft gegeven van de beperkende werking van artikel 8 Europees Verdrag van de Rechten van de Mens op dataretentieverplichtingen”. De vraag uit de titel van de scriptie, “Alles onder controle?”, is “eveneens gericht tot de wetgever, die de implicaties van het wetsvoorstel tot nu toe onvoldoende in ogenschouw heeft genomen en het wetgevingsproces niet helemaal onder controle had.