Afgelopen week publiceerde Vodafone haar tweede transparantierapport. Het eerste rapport was een mooie start, nu kunnen we niet anders concluderen dan dat het daarbij gebleven is. Vodafone geeft inzicht in de problematiek en gevoeligheden, maar maakt geen enkel cijfer over de vorderingen van de Nederlandse overheid openbaar.

Voor zo’n beetje alles dat je doet op het internet, ben je afhankelijk van anderen. Je kunt geen internetverbinding hebben zonder een abonnement bij een provider en zonder hulp van Mark Zuckerberg geen Facebook. Dat betekent ook dat je die bedrijven moet vertrouwen op een zorgvuldige omgang met jouw gegevens. En dat zij kritisch kijken naar vorderingen van de politie en de geheime diensten. Om daarin inzicht te geven publiceren sommige bedrijven een transparantierapport. Ontzettend belangrijk, omdat alleen op die manier helder wordt hoe vaak de overheid in gegevens van internetgebruikers snuffelt. Maar dat heeft alleen zin, als dat rapport ook echt inzicht geeft.

Vandaag publiceerde Vodafone haar tweede “Law Enforcement Disclosure Report”. Het is net als het rapport van een jaar eerder, zeer uitgebreid en is het een mooie illustratie van de problematiek en gevoeligheden. Veel bedrijven zouden daar een voorbeeld aan kunnen nemen.

Maar tegelijkertijd valt er, net als vorig jaar, veel op het rapport aan te merken. Voor Nederland publiceert Vodafone bijvoorbeeld geen enkel cijfer. Ook dit keer zegt Vodafone van mening te zijn dat de overheid, en niet de providers, verantwoordelijk zijn voor het openbaar maken van statistische informatie over vorderingen van gegevens van gebruikers. En ook dit jaar herpubliceert Vodafone de weinigzeggende cijfers die het ministerie eerder openbaar heeft gemaakt. Vodafone wilde vorig jaar de overheid bewegen meer openheid van zaken te geven. Toen schreven we:

“Om de regering te dwingen tot meer openheid zegt Vodafone daarom in overleg te zijn gegaan met de Nederlandse overheid. Ze wil in een werkgroep, samen met andere aanbieders, de ambtenaren van het ministerie er toe bewegen meer helderheid te geven over de mate waarin en de wijze waarop de Nederlandse opsporingsdiensten in onze communicatie neuzen. Fijn dat Vodafone dat doet, maar als dat niet heel snel tot die gewenste transparantie leidt, is dit overleg niet meer dan zeer welkom uitstel van executie voor staatssecretaris Teeven.”

En dat laatste lijkt het ook te zijn geweest. In het meest recente rapport constateert Vodafone namelijk droogjes dat er “weinig vooruitgang” is geboekt in het overtuigen van de inmiddels opgestapte staatssecretaris. Tussen de regels lezen we eigenlijk: “geen vooruitgang.” Vodafone zegt daarom er bij de nieuwe minister en staatssecretaris op te hebben aangedrongen om nu écht opener te zijn.

Voor Bits of Freedom is het duidelijk. We zijn het helemaal eens met Vodafone’s oproep aan het ministerie van Veiligheid en Justitie om op zinvolle wijze inzicht te geven in de vorderingen van gegevens van internetgebruikers door de politie. Maar tegelijkertijd vinden we ook dat het Vodafone niet ontslaat van haar eigen verantwoordelijkheid: Vodafone zou zelf ook veel meer inzicht moeten geven in de vorderingen die door de Nederlandse overheid bij haar wordt gedaan.

Op die manier verantwoording afleggen mag gewoon, dat hebben we al eens uitgezocht. En er zijn tal van bedrijven die zinvolle transparantie wél zelf belangrijk vinden. Zo rapporteerden onder meer XS4ALL, RIPE NCC en Leaseweb al eerder over het aantal keer dat de politie bij hen op de stoep stond voor gegevens over klanten.