Als je iets post op Twitter of Facebook, dan wil je dat dat gelezen wordt door je volgers. Maar mag de politie je ook volgen? Mag je verwachten dat elke update ook door de politie wordt gezien? Wat vind jij?

Delen zit in ons DNA

Delen zit in ons DNA – tenminste, als we actief zijn op internet. We delen omdat we gezien willen worden. Niemand zet iets op Twitter en Facebook en hoopt stilletjes dat ‘t onopgemerkt blijft. Nee, je wilt juist dat je virtuele omgeving het wél leest, er op reageert en als ‘t even kan nog wat verder deelt. Maar als je iets post, tegen wie heb je het dan eigenlijk? Je vrienden? Je volgers? De volgers van je volgers? En moet je de politie ook tot vriend of volger rekenen?

Dat laatste is een vraag waar we (wij, als in Bits of Freedom) eigenlijk geen goed antwoord op hebben: in welke mate mag de politie meelezen? Moet de politie een concrete verdenking hebben voordat ze je Facebookprofiel mag bekijken? Mag een politieagent tijdens een shift, met een boterhammetje en een kop koffie, een beetje op Twitter rondstruinen? En vinden we het ook goed als de politie elke tweet van iedereen en in realtime monitort – gewoon omdat het kan? Vanaf welk moment is de politie een stalker?

Kroeg, zeepkist of dagblad

Eén van de manieren om zulke prangende vragen te beantwoorden, is door parallellen te trekken. Maar ja, wat lijkt er nou op het internet?

Waar heb je nog meer gesprekken met vrienden? Juist, in de sportschool, in de kroeg of gewoon op straat. Toch gaat zo’n vergelijking snel mank. Een gesprek in de kroeg blijft binnen de kring van bierdrinkers aan je tafel, zeker als de muziek wat harder staat. Misschien moet je het gesprek op Twitter meer vergelijken met zo’n ouderwetse zeepkist in een hoek van een park of een debatmiddag in het culturele centrum om de hoek. Daar zijn naast gelijkgestemden ook een groot aantal onbekenden. Is dat een betere gelijkenis? Of misschien is een vergelijking met de rubriek met ingezonden brieven in een landelijk dagblad passender?

Maar niet alleen de doelgroep is onvergelijkbaar, dat geldt voor zo’n beetje alle parameters. Spreek je je vrienden over een biertje, kun je van elk van hen de gezichtsuitdrukking zien. Je kunt een goede inschatting maken van wat de ander de laatste tijd is overkomen en hoe de ander zich voelt. En om je verder te helpen geeft de toon van het gesprek je hints voor de interpretatie ervan. Maar die ironie en woede zijn oneindig veel makkelijker gemist in een tweet of chatberichtje.

Daar komt nog eens bij dat het gesprek in de kroeg heel vluchtig is. Je kunt iets al dan niet bewust net iets te scherp gezegd hebben, je vrienden onthouden er slechts een interpretatie van en op termijn vergeten ze zelfs die misschien – ook zonder dat alcohol daarin een grote rol speelt. Maar op een sociaal netwerk blijft het tot in de eeuwigheid bewaard.

Wat offline helder is, is online anders

Wat de kenmerken van al die kringen in de fysieke wereld ook precies zijn, er valt in ieder geval iets te zeggen over onze grenzen die we stellen aan een meeluisterende politie. Niemand vindt het acceptabel als we op straat continu een agent meeloopt en hij meeluistert met al je gesprekken. En net zo min verwachten we dat de politie alle ingezonden brieven in alle landelijke dagbladen monitort. Het is ook helder dat er helemaal niets aan de hand is als een agent je op straat passeert en een paar flarden van een gesprek opvangt.

Maar waar die grenzen precies op internet liggen weten we eigenlijk niet goed. Het lijkt waarschijnlijk dat het acceptabel is als een politieagent in z’n shift eens kijkt naar de tweets uit zijn buurt. Of dat de hij iemands laatste tien berichtjes op Facebook bekijkt nadat iemand anders hem daarop gewezen heeft. Maar verandert dat als de politie een paar dagen alle tweets van een activist bekijkt? En vinden we het misschien wel een probleem als de politie geautomatiseerd en in realtime alle tweets uit een bepaalde regio preventief monitort? Of is dat pas problematisch als ‘t om alle tweets uit heel het land gaat? Of is realtime monitoring geen punt, zolang ze maar niet de tweets uit het verleden aan een analyse onderwerpt?

Wat vind jij?

Wij zijn er nog niet uit. De uiterste grenzen zijn helder. Natuurlijk mag een politieagent af en toe even op Twitter kijken en natuurlijk is het niet goed als de politie elke tweet vooraf moet goedkeuren. Maar waar de grens in dat grijze gebied daartussen precies moet liggen, dat weten we niet. Wat vind jij?