Google liet zich een week geleden van haar goede kant zien, met het lanceren van haar Government Request Tool. Deze tool maakt inzichtelijk hoe vaak de overheid Google en YouTube verzoekt om iets van het internet af te halen of om privé-gegevens van haar gebruikers te verstrekken. Een mooi initiatief, dat de vinger op de zere plek legt: niemand weet hoe vaak de overheid zulke vorderingen aan andere bedrijven richt.

Hoe vaak klopt de Nederlandse overheid aan bij Google? In de laatste zes maanden van 2009 zijn er 67 verzoeken tot verstrekking van gebruikersgegevens bij Google ingediend. Verder heeft de overheid minder dan 10 keer verzocht content van de diensten van Google – waaronder YouTube – te verwijderen. In 80% van deze gevallen heeft Google de content ook daadwerkelijk verwijderd.

Google geeft meteen toe dat deze statistieken onbetrouwbaar zijn. Zo zegt deze data niets of overheden bepaalde websites en diensten via andere weg blokkeren. Verder geeft deze tool niet aan in hoeveel gevallen Google gebruikersgegevens wel of niet heeft verstrekt aan de overheid, maar alleen hoe vaak zij daarom heeft verzocht. Dat neemt niet weg, dat deze actie van Google lof verdient.

Maar de statistieken zien natuurlijk alleen op overheidsvorderingen aan Google. Justitie kan op grond van artikel 126n van het Wetboek van Strafvordering van iedere communicatiedienst de gebruikersgegevens en het communicatieverkeer met betrekking tot die gebruiker vorderen. Er zijn geen cijfers bekend over hoe vaak justitie dit soort vorderingen aan alle andere bedrijven doet, waarom de overheid de verzoeken heeft gedaan en of zij daadwerkelijk bijdragen aan bijvoorbeeld het bestrijden van ernstige criminaliteit.

Dat is een kwalijke zaak, des te meer omdat geheimhouding voor de Nederlandse overheid eerder regel dan uitzondering lijkt te zijn. Het vanaf dit jaar publiceren van de statistieken van de internettaps is zo een uitzondering. Dat ging niet vanzelf: Bits of Freedom heeft daar in een Kamerbrief (PDF) voor gepleit. Eerder moest er zelfs een jarenlange procedure van Bits of Freedom aan te pas komen om het aantal telefoontaps openbaar te krijgen.

Transparantie dient niet alleen te gelden voor het aftappen van internetverkeer, maar ook voor het vorderen van privé-gegevens van (telecom)bedrijven. Het is te hopen dat dit prijzenswaardige initiatief van Google andere telecombedrijven en Internet Service Providers doet volgen. Maar uiteindelijk is het de overheid zelf die openheid van zaken moet geven.

Afbeelding gebaseerd op een foto van hubertk, “Icebergs in Jökulsarlon”, gepubliceerd onder een Creative Commons Attribution-Non-commercial-Share Alike 2.0 Generic-licentie.