Een nieuw plan voor nog een Europees internetfilter onderbouwt de effectiviteit slecht. Ook de doelstelling is nauwelijks omschreven en de reikwijdte van het filter kan op elk moment uitgebreid worden. De “Virtual Schengen Border” behelst dan ook wederom een gevaarlijk internetfilter.

In Nederland is het internetfilter vanwege bewezen ineffectiviteit van de baan. Het Europees Parlement verwierp ook al de verplichting voor zo’n filter. Maar in februari presenteerde een Europese ‘working group’ een voorstel voor een nieuwe Europa-breed internetfilter. Tot nu toe waren alleen de notulen van de vergadering openbaar. Met een beroep op de Europese evenknie van de Wet openbaarheid van bestuur kan iedereen inmiddels ook de presentatie lezen. In de presentatie ‘Toward the Single Secure European Cyberspace‘ (PDF) bij de Law Enforcement Working Group wordt een nieuw internetfilter voorgesteld, dat aan de landsgrenzen van Europa actief zou zijn en ongewenste websites buiten de Europese Unie moet blokkeren.

De presentatie onderbouwt de effectiviteit met een verwijzing naar het erg ruime filter in Italië. Ten onrechte suggereert men dat de geblokkeerde websites ontoegangelijk zijn (‘making it unavailable for the users of the country‘, p.4). Men negeert daarmee het gemak waarmee het filter te omzeilen is. Ook het filter in Duitsland wordt genoemd. Dat filter is nooit helemaal geïmplementeerd en recent zelfs afgeblazen. Internetfilters zijn ineffectief en ook nu is er niets dat op het tegendeel wijst.

Daarnaast formuleert men de doelstelling van het filter bewust bijzonder ruim. Vanzelfsprekend noemt de presentatie het blokkeren van afbeeldingen van misbruik van kinderen als eerste. In de toekomst ‘it is possible to broaden the cooperation of the blocking process by involving other types of crimes‘ (p.8). Vervalste medicijnen zijn slechts één voorbeeld. Daarmee is het gevaar van function creep van begin af aan ingebouwd: gestaag dijt de toepassing van het filter uit.

Providers zijn, volgens het plan, verplicht om de toegang tot de websites die door de opsporingsdiensten op de lijst gezet zijn te blokkeren. Websites moeten daarnaast ook door private partijen, zoals providers en belangenorganisaties, en zonder tussenkomst van de rechter, op de lijst gezet kunnen worden. Stel je voor: Bits of Freedom vind je website niet leuk. Dan zetten wij ‘m toch gewoon op de lijst? Censuur ligt op de loer als het bereik van maatregelen niet van meet af aan scherp is afgebakend.

Dit nieuwe plan kent een nog slechtere onderbouwing en inrichting dan andere Europese en Nederlandse plannen voor internetfilters. Bits of Freedom zal zich inspannen om ook deze filterplannen van tafel te krijgen.

Naschrift: kort na de openbaarmaking van de presentatie herschrijft de Raad van de Europese Unie de geschiedenis door de notulen van de vergadering aan te passen. De presentatie is nu niet meer uit naam van de Europese Raad van Ministers gehouden – met “[the] intention to propose concrete measures towards creating [a Virtual Schengen Border]” – maar van een naamloze Hongaarse expert met ‘certain ideas‘…