Vorige week verschenen twee op het eerste gezicht tegenstrijdige rapporten. Tweederde van de Nederlanders heeft zijn baas liever niet als Facebookvriend: onze feestkiekjes en vakantiefoto’s houden we liever binnen persoonlijke kring. Maar slechts een klein gedeelte van de Nederlanders weet het recht op privacy als grondrecht te benoemen. Hoe moeten we privacy anno 2011 begrijpen?

We vinden privacy belangrijk

Uit het rapport van het College Gelijke Behandeling bleek dat slechts 5% van alle Nederlanders privacy spontaan als grondrecht kan opnoemen. Daarmee staat het bijna onderaan de lijst. Maar wel maar liefst 75% van de Nederlanders heeft weleens van het recht op privacy gehoord. Het staat derde op de lijst met bekende grondrechten – bovenaan dus.

Misschien weten mensen niet zo goed wat ze met het woord privacy aan moeten. Dat is te begrijpen, want privacy is tegenwoordig een begrip dat op meerdere manieren te interpreteren is: we maken veel informatie openbaar en zetten ons ‘intieme kapitaal’ massaal op Facebook. Maar we willen niet dat onze baas privé foto’s ziet, of bedrijven persoonlijke voorkeuren opslaan. Ook al leven we in een tijd van sharing, toch maken we ons wel degelijk zorgen om onze privacy: 90% van de Nederlanders denkt dat dit grondrecht in gevaar is.

Publiek en privé zijn niet tegengesteld

Hoewel het tegenstrijdig lijkt, sluit onze behoefte om informatie te delen onze behoefte aan privacy niet uit. Volgens de Amerikaanse wetenschapper Danah Boyd is technologie teveel gebouwd op de aanname dat publiek en privé een tegenstelling vormen. Terwijl de werkelijkheid niet zo simpel is, ook niet in de ‘offline’ wereld. Een café is een publieke ruimte, waar mensen graag bij elkaar komen om te kletsen, maar die gesprekken zijn niet voor het hele café bestemd. Als de ober drankjes komt brengen, staken mensen vaak even hun gesprek: ook in publieke ruimten is behoefte aan privacy.

Nederlanders willen liever niet dat hun baas hun Facebook profiel ziet. Dat betekent niet dat ze de informatie dan maar helemaal moeten afschermen. Waarom zouden we anders nog Facebooken? Iedereen heeft het recht te kiezen aan wie hij iets openbaart. En aan je baas vertel je op een andere manier over je weekend dan aan je vrienden.

We noemen het anders

Privacy is niet dood, zoals invloedrijke internet ondernemers ons graag doen geloven. We moeten het alleen breder begrijpen dan op de klassieke manier (Van Dale: “de mogelijkheid om in eigen omgeving helemaal zichzelf te zijn”). Volgens boyd gaat privacy om de controle op informatiestromen. En om het doorzien van sociale settings, zodat we kunnen inschatten wat we in een bepaalde omgeving wel en niet kunnen zeggen. Privacy is dus niet alleen een brief kunnen schrijven zonder dat iemand meeleest, maar ook weten wie die brief in handen krijgt, en er zeker van zijn dat anderen de envelop niet openen.

Op Facebook is je controle en transparantie miniem. Gebruikers hebben nauwelijks inzicht in wat er met hun informatie gebeurt. En de stem die ze hebben is beperkt: het is verleidelijker om meteen op ‘accept’ te drukken, dan eerst een ingewikkelde lap tekst te lezen voordat je op je Facebook profiel terecht komt.

Volgens ons moeten gebruikers op sociale netwerken controle krijgen over de informatie die zij selectief delen. En moeten ze inzicht hebben in wanneer en door wie die de informatie gebruikt wordt. Ook dat is het recht op privacy.

Hoe denk jij over het begrip privacy? Denk je dat de betekenis veranderd is door de komst van internet? Of heb je misschien een beter woord voor privacy anno 2011?