Expertprijs gewonnen door Minister van Binnenlandse Zaken Hanke Bruins Slot

De jury was onder de indruk van de vier genomineerden die dit jaar kans maakten op een Big Brother Award, en niet in positieve zin. Hoewel alle nominaties op zichzelf zeer ernstige privacyschendingen – of plannen daartoe – behelzen, was er volgens de jury één nominatie die er bovenuit stak vanwege de fundamentele problemen die zij blootlegt.

Waar drie van de vier nominaties elk een eigen, kwalijke trend aanstippen, is er één waar meerdere trends bij elkaar komen. De minister van Binnenlandse Zaken Hanke Bruins Slot is uitgeroepen tot de winnaar van de Big Brother Awards Expertprijs wegens het faciliteren van de grenzeloze datahonger van de geheime diensten en het afbreken van het toezicht op diezelfde diensten.

Publieksprijs gewonnen door Eurocommissaris Ylva Johansson

Eurocommissaris Ylva Johansson is genomineerd voor het wetsvoorstel waarmee ze vertrouwelijkheid op het internet opheft, de “Regulation to prevent and combat child sexual abuse online”.

Het wetsvoorstel, waar de Commissie haar nominatie aan te danken heeft, poogt daar een antwoord op te bieden, maar slaat de plank volledig mis. Met het voorstel zouden platformen zoals WhatsApp en Signal verplicht worden om alle berichtjes van al hun gebruikers geautomatiseerd te scannen. Zodra hun computers een afbeelding of conversatie tegenkomen die potentieel niet in de haak is, moeten ze dat rapporteren aan een Europese autoriteit. De “Regulation to prevent and combat child sexual abuse online” is misschien wel de grootste bedreiging voor vertrouwelijke communicatie op het internet op dit moment. Dat was het publiek met ons eens, want Eurocommissaris Johansson won de publieksprijs in 2022.

Felipe Rodriguez Award gewonnen door 'Erik'

We zetten bij de Big Brother Awards ook altijd een voorvechter van het recht op privacy in het zonnetje. Deze persoon ontvangt van ons de Felipe Rodriguez Award. Dit jaar gaat de prijs naar een klokkenluider die als Functionaris Gegevensbescherming misstanden aan de kaart bracht. We noemen hem Erik.

In 2022 deden we onderzoek naar de naleving van de Algemene verordening gegevensbescherming onder de tien grootste gemeentenLees hier het onderzoek. Daarbij vroegen we onder meer de rapportages van de Functionarissen gegevensbescherming op. Zij zijn als interne privacytoezichthouders namelijk de ogen en oren van de organisatie. Ze zijn onafhankelijk, mogen bij heel veel informatie en geven gevraagd en ongevraagd advies over de naleving van de Europese privacywet. Maar die informatie mogen ze niet met anderen delen, want ze hebben een geheimhoudingsplicht. Daaruit bleek dat gemeenten nog niet goed omgaanGemeenten scoorden erg slecht op de naleving van de AVG met de persoonsgegevens van hun burgers.

Om daar meer inzicht in te krijgen namen we contact op met verschillende privacytoezichthouders in het land, maar niemand wilde met ons praten. Behalve 'Erik', wiens naam we hebben gefingeerd om zijn identiteit te beschermenLees hier het interview met Erik terug. Hij wilde zijn ervaringen wél met ons delen, omdat die ervaringen volgens hem niet op zichzelf staan, maar grotere en structurele problemen laten zien. Daarvoor zijn we Erik zeer erkentelijk, want het vergt veel moed en een groot rechtvaardigheidsgevoel om met die ervaringen naar buiten te treden.

Erik openbaarde belangrijke en ernstige problemen met een structureel karakter. Dit deed hij ondanks zijn geheimhoudingsplicht omdat hij het maatschappelijk belang en de risico’s voor de samenleving belangrijker vond, dan de risico’s die dit voor hem zouden opleveren. Dat maakt Erik een echte privacyrebel en de welverdiende winnaar van de Felipe Rodriguez Award 2022Maak kennis met Erik.

Luister naar onze Big Brother Awards podcast special

Deze aflevering staat in het teken van de Big Brother Awards. Host Inge gaat in gesprek over de genomineerden voor de Big Brother Awards expertprijs en publieksprijs. Ze doet dat met campaigner Ilja en met Evelyn, directeur van Bits of Freedom. Ook belt ze met Marleen Stikker, die in 2019 de Felipe Rodriguez-award won.