Een panel van deskundigen heeft drie privacyschenders genomineerd voor de Big Brother Awards Expertprijs. DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs), SyRI (Systeem Risico Indicatie) en ZonMw horen op 29 november tijdens de Big Brother Awards wie door experts als grootste privacyschender van 2019 bestempeld wordt. “De rode draad in de nominaties van dit jaar is wantrouwen, waarbij we ons door data laten leiden. We gaan niet achter de personen aan die het meeste schade berokkenen, maar de mensen die het makkelijkst te pakken zijn omdat we de meeste informatie over ze hebben. Afhankelijkheid van de overheid wordt zo steeds gevaarlijker,” zegt Evelyn Austin, directeur van Bits of Freedom.

DUO

DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs) is genomineerd vanwege privacyschendingen in de honger studentenleningen tijdig te innen. Expert Alex Tess Rutten (voorzitter LSVb) legt uit: “DUO laat herhaaldelijk zien dat ze niet verantwoordelijk om kan gaan met alle gevoelige gegevens van studenten en terugbetalers.” Datahonger en tunnelvisie lijken elk moreel kompas vervangen te hebben, met (oud-)studenten als gedupeerden: met plannen om schuldverklaringen te verstrekken ten behoeve van banken, volgsoftware verstopt in mails naar studenten, en zelfs het afnemen van paspoorten van oud-studenten die hun lening niet terugbetalen.

SyRI

Experts Cihan Ugural (Campagneleider ‘Voor 14’ van FNV) en Sennay Ghebreab (neuroinformaticus) nomineerden onafhankelijk van elkaar SyRI (het Systeem Risico Indicatie). Dit digitale surveillance-systeem koppelt persoonsgegevens van burgers aan elkaar om onder meer uitkeringsfraude op te sporen. De overheid wil niet vertellen hoe het algoritme precies werkt. Waarom dit problematisch is, is tweeledig. “Niet alleen wordt de volledige wandel en handel van burgers in kaart gebracht,” aldus Cihan Ugural, “waardoor iedereen bij voorbaat als verdachte wordt gebrandmerkt, maar doelwit bij uitstek zijn mensen die zich al in een lastige maatschappelijke situatie bevinden en daardoor extra kwetsbaar zijn.”

ZonMw

ZonMw gaat van start met subsidieprogramma ‘Kansrijke start voor kinderen met behulp van big data’. Hierbij wordt big data onderzoek gestimuleerd om verschillende datastromen rondom geboorte- en jeugdgezondheidszorg aan elkaar te knopen. De risico's op schadelijke overheidsbemoeienis worden door ZonMw onvoldoende erkend en voor privacy is geen ruimte in het programma. Dit terwijl er op dit moment in de kinderzorg al gebruik wordt gemaakt van gebrekkige software die traumatische gevolgen kan hebben voor jonge gezinnen.“ZonMw stevent zo af op een situatie waarin de privacy van ouders en kinderen nodeloos geschonden zal worden,” stelt expert Justine Pardoen (Bureau Jeugd en Media).

Over de awards en expertprijs

De Big Brother Awards worden jaarlijks georganiseerd door Bits of Freedom. Tijdens deze avond wordt onderzocht hoe het is gesteld met privacy in Nederland. Bits of Freedom vraagt zo aandacht voor personen, bedrijven en overheden die grove inbreuken hebben gemaakt op de vrijheden van burgers. Het publiek nomineert kandidaten voor de Publieksprijs en bepaalt zelf de winnaar, een vakjury reikt de Expertprijs uit. Daarnaast ontvangt Marleen Stikker (oprichter en directeur De Waag) dit jaar de Felipe Rodriguez Award, de awardvoor personen die een buitengewone bijdrage leveren aan het beschermen van onze rechten. De presentatie van de avond is in handen van journalist Roel Maalderink, Zaïre Krieger verzorgt spoken word. Het programma in TivoliVredenburg Utrecht start om 20:00u.

Een panel van experts uit verschillende domeinen nomineerde schenders die zich voor het grote publiek minder aan de oppervlakte bevinden. De experts die dit jaar aan het woord zijn: Alex Tess Rutten (voorzitter LSVb), Cihan Ugural (campagneleider 'Voor 14' van de FNV), Sennay Ghebreab (werkt als neuroinformaticus al jaren aan het blootleggen van vooroordelen in algoritmische systemen) en Justine Pardoen (oprichter Bureau Jeugd en Media). De winnaar zal beoordeeld worden volgens de volgende criteria: de mate waarin de nominatie resoneert, de mate waarin slachtoffers aangewezen kunnen worden en de hoeveelheid slachtoffers, en hoe actueel de nominatie is.