Op verzoek van Bits of Freedom onderzocht Dr. Holly Robbins (Universiteit Eindhoven) hoe socialemediaplatforms als Google, Facebook en YouTube mensen online massaal manipuleren. Het rapport legt meer en minder bekende vormen van manipulatie bloot: van censuur tot sluw design dat inspeelt op onze hormoonhuishouding. Met het vandaag verschenen rapport en de bijbehorende campagne ‘de Korte Cursus Manipulatie’ wil de organisatie meer bewustzijn creëren rond hoe sociale media een directe bedreiging vormen voor een vrij internet en een open samenleving.

De grote techplatforms bundelen de data die ze van ons allemaal verzamelen, om een gedetailleerd profiel te creëren. Dat beeld wordt vervolgens tégen ons gebruikt. Zo kunnen politieke partijen bijvoorbeeld via microtargetting hun boodschap aanpassen aan wat we graag willen horen. Zeker met de verkiezingen in het vooruitzicht wil Bits of Freedom inzichtelijk maken waar het fout loopt. Dr. Robbins onderzocht dus voor de digitale burgerrechtenorganisatie de verschillende manieren waarop sociale media ons manipuleren. De lijst met misstanden is te lang, de impact op onze vrijheden te groot en de houding van het kabinet te laks, concludeert Bits of Freedom naar aanleiding van het vandaag verschenen rapport.

De ontstellende resultaten van het rapport gaven ook aanleiding tot de campagne ‘de Korte Cursus Manipulatie’. Met deze campagne wil Bits of Freedom meer platformwijsheid creëren bij de internetgebruiker zelf.

Bits of Freedom roept het kabinet op tot actie

“De overheid heeft te lang ingezet op zelfregulering en houdt er een te lakse houding op na,” zegt Evelyn Austin, directeur van Bits of Freedom. “Het gaat er allang niet meer om óf deze platforms zich misdragen, maar hoe het komt dat ze er zo succesvol in zijn. Dat diepe begrip­ is nodig om gepaste oplossingen voor te stellen. We namen dus nu zelf het initiatief om deze mechanismen grondig te onderzoeken.”

Austin vervolgt: “Dit rapport laat nog maar het topje van de ijsberg zien. Want naast deze vergaande manipulatie, spelen ook de marktdominantie en de machtspositie van de platforms mee. Beetje bij beetje ontrafelen we het probleem en leren we waarom de gewone correctiemechanismen niet goed genoeg werken. De uitkomsten uit dit rapport helpen hopelijk overheden in Den Haag en Brussel de ogen openen, zodat zij eindelijk met gepaste regulering komen.”

De Korte Cursus Manipulatie

Bits of Freedom laat het niet bij een onderzoek, maar trapt meteen ook de bijbehorende voorlichtingscampagne af: ‘de Korte Cursus Manipulatie’. De campagne wil mensen meenemen in hoe platforms de touwtjes stevig in handen houden. De geanimeerde, laagdrempelige online tool gaat vergezeld van een longread en een reeks interviews met o.a. muzikant MEROL en Dr. Rebecca Gomperts (de Abortusboot), die vertellen op de impact van de platforms op hun werk.