In deze aflevering bespreken we met Rejo waar digitale zaken in Den Haag nu belegd zijn, waarom dat zo versnipperd is én hoe het beter kan. Evelyn praat Inge bij over alternatieve tech-infrastructuren. We bellen met Katina Yiannakas van het College voor de Rechten van de Mens, over de online haat waar vrouwelijke politici mee moeten dealen en de gevolgen daarvan voor onze democratie.

De Tweede Kamerverkiezingen komen eraan! De partijprogramma's worden vastgesteld, de communicatieafdelingen van de partijen draaien op volle toeren en we richten onze schijnwerpers het hele seizoen op de dringende digitale vraagstukken die in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen en in de periode van formatie spelen.

Indie-tech

Evelyn vertelt over de alternatieve tech-infrastructuren die ze tegenkwam toen ze onderzoek deed naar contentmoderatie en shadowbanning van pro-Palestina stemmen. Zo stuitte ze op het indie platform itch.ioBekijk de spelbundel games voor Gaza op itch.io. waar onafhankelijke game-ontwikkelaars meer controle hebben over hun games en voorwaarden. "Een hoop van de game-makers die daar actief zijn, hebben hun krachten gebundeld en hebben een soort spelbundel uitgebracht, games voor Gaza. Ik vond het mooi om te zien hoe op zo'n toch al alternatief platform waar je meer controle hebt, het dus ook makkelijk is om dat soort dingen te doen," aldus Evelyn.

Het web van verantwoordelijkheden

Diverse ministeries in Den Haag spelen een rol in het digitaliseringsbeleid. Een van de belangrijke ministeries op dit gebied is Economische Zaken, dat zich richt op de commerciële kanten van internet en infrastructuur. Hierbij kan je denken aan datacenters en telecomproviders, die een belangrijke rol spelen bij de opbouw van de internetinfrastructuur. Bij Binnenlandse Zaken liggen verantwoordelijkheden voor digitale overheid en inlichtingendiensten. Dit ministerie behandelt zowel aspecten van digitale rechten als veiligheidskwesties. Justitie en Veiligheid is verantwoordelijk voor de veiligheidsdiensten, en de Minister voor Rechtsbescherming valt daar ook onder, samen met instanties zoals de Autoriteit Persoonsgegevens. Buitenlandse Zaken speelt een rol in digitale rechten in het buitenland. Andere ministeries hebben sector specifieke digitale verantwoordelijkheden verspreid over hun domeinen.

Gebrek aan coördinatie en samenhang in digitale beleidsvorming

Deze versnippering in verantwoordelijkheden heeft geleid tot gefragmenteerd beleid en besluitvorming, waardoor de grotere visie soms uit het oog wordt verloren. En dat is zorgelijk. "Digitale infrastructuren die je bouwt, die raak je nooit meer kwijt," vertelt Rejo. "En dat betekent dat beslissingen daarover die je nu neemt, gevolgen hebben voor misschien wel het komende decennium. Voor politici is het heel vaak aantrekkelijk om op korte termijn beslissingen te nemen. Om te laten zien dat je met een vuist op tafel slaat: Dit kan echt niet! We nemen nu maatregelen! Maar die effecten van dat soort beslissingen gaan veel verder dan de zittingsperiode.”

Een minister voor digitale mensenrechten

De oprichting van de Commissie Digitale Zaken in de Tweede Kamer, en de staatssecretaris voor Digitalisering zijn stappen in de goede richting, maar hebben nog niet alle gaten in de digitale verantwoordelijkheid opgelost. Is een Minister voor Digitale Zaken dan de oplossing? Evelyn pleit voor een minister die niet de digitale zaken, maar juist de digitale mensenrechten vertegenwoordigt. "Het bedrijfsleven wordt met betrekking tot digitalisering echt goed genoeg vertegenwoordigd. De meer repressieve kant van de overheid wordt door de ministeries op het gebied van digitalisering ook ruim vertegenwoordigd. Wat nog ontbreekt is een vertegenwoordiger voor de burger. Zodra die er is ontstaat er een soort van level playing field. Volgens mij hebben we behoefte aan iemand die de rechten van de burger in de gaten houdt."

We bellen met...

...Katina Yiannakas, beleidsadviseur bij het College voor de Rechten van de MensBekijk de website van het College voor de Rechten van de Mens.. Dat is de Nationale toezichthouder op mensenrechten in Nederland. We gaan het met haar níet hebben over de verrassende uitspraak die het college onlangs deed in de Proctoriozaak. We hebben het wél met haar over de online haat waar vrouwelijke politici mee moeten dealen en de gevolgen daarvan voor onze democratie.

Volg ons op de voet...

Let op! Nu volgen linkjes naar Big Tech!

Volg jij Bits of Freedom al? Bijvoorbeeld op Twitter X, Instagram of LinkedIn?
De podcast vind je in jouw favoriete podcastapp. Bijvoorbeeld op Spotify of Apple Podcasts.

Wil je niks te maken hebben met Big Tech? Abonneer je dan gewoon op onze podcastnieuwsbrief: