Bits of Freedom reikt prijs voor grootste privacyschenders uit in een vol TivoliVredenburg.

Vrijdagavond 29 november zijn de grootste privacyschenders van 2019 bekendgemaakt tijdens de uitreiking van de Big Brother Awards. Uit zes genomineerden in twee categorieën koos het publiek en een panel van experts minister Sander Dekker van Rechtsbescherming en SyRI. Er was ook goed nieuws: de positieve Felipe Rodriguez Award werd in ontvangst genomen door Marleen Stikker, oprichter en directeur van De Waag.

Minister Sander Dekker van Rechtsbescherming kreeg de publieksprijs vanwege het risico op privacyschendingen in plannen om het Centraal Justitieel Incasso Bureau (CJIB) bevoegdheid te geven datasets aan elkaar te koppelen om ‘betaalprofielen’ van personen op te bouwen als hulpmiddel tot beter maatwerk bij schuldeninning. Op het podium in de zaal liet de minister weten te voelen dat hij op het beklaagdenbankje zat. "Ik geloof niet dat deze prijs bedoeld is als compliment. Deze prijs zet mij aan het denken en houdt mij scherp." Naast de minister werden Google en Coosto genomineerd voor de publieksprijs.

De Expertprijs ging naar het Systeem Risico Indicatie (SyRI), een risicoprofileringssysteem dat onder meer tot doel heeft uitkeringsfraude op te sporen, maar met effect dat door koppeling van verschillende datasets en geheime algoritmes buurten worden gestigmatiseerd en personen tot verdachte worden gemaakt zonder dat zij daarin tegen verweer kunnen komen. Staatssecretaris Tamara van Ark reageerde in een videoboodschap toe: “Nu zitten we in het verdachtenbankje. Maar ik blijf me er hard voor maken om sociale zekerheid bij de juiste mensen terecht te laten komen.” Naast SyRI werden ZonMw en DUO genomineerd voor de Expertprijs.

Positieve prijs naar Marleen Stikker

Marleen Stikker, oprichter van de Waag, nam de Felipe Rodriguez Award op het podium in ontvangst. Bits of Freedom reikt de award ieder jaar uit aan een persoon die een positieve bijdrage heeft geleverd aan privacy en communicatievrijheid online. Marleen Stikker stond in 1993 aan de wieg van het Nederlandse internet en is altijd een voorvechter geweest van het open en vrije medium. Ze was bedenker en bezieler van De Digitale Stad, een Nederlands Freenet dat in 1994 van start ging, leverde een grote bijdrage aan het ontstaan van XS4ALL, richtte onderzoeksinstituut de Waag op en is lid van de executive board van de nieuwe coalitie Public Spaces. Tot de eerdere winnaars behoren de Amerikaanse journalist Kashmir Hill, Open Whisper Systems (het bedrijf achter de app Signal), activist Kirsten Fiedler, activist Max Schrems en klokkenluider Edward Snowden.

Over de Big Brother Awards

De Big Brother Awards werden dit jaar voor de vijftiende keer georganiseerd door Bits of Freedom. Tijdens deze avond wordt onderzocht hoe het is gesteld met privacy in Nederland. Bits of Freedom vraagt zo aandacht voor personen, bedrijven en overheden die grove inbreuken hebben gemaakt op de vrijheden van burgers. Het publiek nomineert kandidaten voor de Publieksprijs en bepaalt zelf de winnaar, een vakjury reikt de Expertprijs uit. De presentatie van de avond lag in handen van journalist Roel Maalderink, Zaïre Krieger verzorgde spoken word. Het programma vond plaats in TivoliVredenburg Utrecht.

Expertjury

Een panel van experts uit verschillende domeinen nomineerde privacyschenders voor de expertprijs: Alex Tess Rutten (voorzitter LSVb), Cihan Ugural (campagneleider 'Voor 14' van de FNV), Sennay Ghebreab (werkt als neuroinformaticus al jaren aan het blootleggen van vooroordelen in algoritmische systemen) en Justine Pardoen (oprichter Bureau Jeugd en Media). De winnaar werd beoordeeld volgens de volgende criteria: de mate waarin de nominatie resoneert, de mate waarin slachtoffers aangewezen kunnen worden en de hoeveelheid slachtoffers, en hoe actueel de nominatie is.