Ministerie creëert via gehaast en onzorgvuldig wetsproces nieuwe geheime dienst
Amnesty International, Bits of Freedom, Open State Foundation, Vrijschrift en Waag verwijten het Ministerie van Justitie en Veiligheid gehaast en onzorgvuldig om te gaan met een controversieel wetsvoorstel.
Op basis van dit voorstel mag de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding, de NCTV, straks mensen online in de gaten houden en gevoelige persoonsgegevens verzamelen, analyseren en met binnen- en mogelijk ook buitenlandse partijen delen.
Het wetsvoorstel is ter consultatie aangeboden. Dat consultatie-proces is bedoeld zodat burgers, bedrijven en organisaties suggesties kunnen doen voor verbetering van de wetgeving. Standaard is de minimumtermijn daarvoor vier weken. Maar voor deze consultatie, die stilletjes en zonder het gangbare persbericht is gelanceerd, geldt een termijn van slechts een paar dagen. Daarmee gaat het ministerie zonder opgaaf van reden in tegen het kabinetsbeleid, dat deze minimumtermijn van vier weken én actieve verspreiding van de consultatie voorschrijft.
"We hebben het hier over een heftig en omstreden voorstel dat gaat over de verwerking van gevoelige persoonsgegevens van iedereen in Nederland," aldus Evelyn Austin van Bits of Freedom. "Een constructieve reactie daarop kunnen we alleen geven na een grondige bestudering. Daarvoor zijn vijf werkdagen niet alleen niet genoeg, het is een schoffering van de tegenmacht."
Ook Serv Wiemers, directeur van Open State Foundation benoemt in zijn reactie het felle contrast met de discussies van de afgelopen maanden in Den Haag: "Het kabinet heeft de mond vol van een nieuwe bestuurscultuur. Van een betere balans tussen macht en tegenmacht. En van transparantie. De manier waarop dit wetsvoorstel wordt doorgeduwd lijkt daar helemaal niet op".
De wet volgt op de onthullingen van het NRC dat de NCTV, in strijd met de wet, jarenlang burgers online in de gaten heeft gehouden en gevoelige persoonsgegevens heeft verzameld, geanalyseerd en verspreid heeft. Merel Koning, van Amnesty International, maakt zich zorgen over de ingrijpende wet: "De regering denkt dat het hier om een futiliteit gaat, maar dat is het niet. Met deze wet installeren we een nieuwe geheime dienst die specifiek het maatschappelijk middenveld in de gaten houdt." Koning vraagt daarom nu om pas op de plaats: "De onderste steen van het handelen van de NCTV moet eerst naar boven komen, voordat er over een 'oplossing' gesproken kan worden."
De vijf organisaties vragen minister Grapperhaus de consultatie opnieuw te doen en daarbij iedereen een realistische reactietermijn van tenminste vier weken te geven.
Niet voor publicatie
- Woordvoerder: Evelyn Austin, directeur Bits of Freedom, +31 6 26 89 51 24